Koruyucu Sağlık
Hizmetlerinde Yenidoğan Taramalarının Önemi
Koruyucu sağlık hizmetlerinin en önemli parçasını tarama
testleri oluşturur. Bu testler sayesinde bebeklerde henüz belirti vermeyen
hastalıklar erken dönemde tespit edilir ve kalıcı hasarların önüne geçilir.
Yenidoğan Döneminde
Tarama Testleri
Tarama testlerinin en yaygın uygulandığı dönem yenidoğan
dönemidir. Bu dönemde yapılan testler, metabolik hastalıkların erken tanısına
olanak sağlar.
Metabolik Tarama:
Fenilketonüri ve Doğumsal Hipotiroidi
Fenilketonüri (PKU): Tedavi edilmediğinde zeka geriliğine
yol açabilen metabolik bir hastalıktır. Erken teşhis ve uygun diyetle tamamen
önlenebilir.
Doğumsal (Konjenital) Hipotiroidi: Tiroid bezinin doğuştan
yetersiz çalışması sonucu gelişen bir hastalıktır. Erken tanı sayesinde zeka ve
gelişim geriliği önlenebilir.
Kan örneği (topuk kanı),
bebeğin proteinli besin almaya başlamasından 24 saat sonra, en geç ilk 72 saat
içinde alınmalıdır.
İkinci topuk kanı örneği ise ilk 7 gün içinde alınır. Bu iki
örnek, hastalıkların erken teşhisi açısından büyük önem taşır.
İşitme ve Görme Taraması
Her yenidoğan bebeğe işitme ve görme taraması yapılmalıdır.
Bu testler, olası duyu kayıplarının erken dönemde fark edilmesini ve tedavi
edilmesini sağlar.
Kalça Çıkığı Taraması
Yenidoğanlar, taburcu olmadan önce doğuştan kalça çıkığı
açısından muayene edilir.
Bebek bir aylık olduğunda ise kalça ultrasonografisi (USG)
ile tarama yapılmalıdır.
Aile Hekimi Kontrolü
Bebek, anne sütü almaya başladıktan sonra en geç bir hafta
içinde aile hekimine götürülmelidir.
Aile hekimi tarafından:
Topuk kanı alınır,
Tarama testleri sorgulanır,
Eksik test veya aşılar tamamlanır,
Aylık kontrol randevuları planlanır.
Aşı ve Rutin İzlemler
Bebeklik dönemindeki aşılar ve düzenli kontroller, çocuğun
bağışıklığının güçlenmesi ve sağlıklı gelişimi açısından hayati önem taşır.
Aile sağlığı merkezlerinde bu takipler düzenli olarak
yapılır ve ebeveynler bilgilendirilir.
Sağlıklı Bir Başlangıç
İçin Erken Tanı Önemlidir
Erken tanı ve düzenli takiplerle birçok hastalık
önlenebilir. Yenidoğan taramaları, her bebeğin sağlıklı bir geleceğe adım
atması için en değerli koruyucu sağlık uygulamasıdır.